Επιτυχημένο από την αρχή - Σύγχρονες τροφές για γόνο σολομοειδών

Dr. Florian Nagel και Torben M. Nissen, Aller Aqua Research GmbH

Οι ιχθυοτροφές παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατροφή των ψαριών. Για τα είδη που δεν απαιτούν ζωντανή τροφή και μπορούν να συνηθίσουν άμεσα σε ξηρά τροφή (όπως η ιριδίζουσα πέστροφα), αποτελούν την πρώτη εξωτερική πηγή τροφής μετά το στάδιο του κρόκου. Αυτές οι κρίσιμες πρώτες εβδομάδες ζωής, όταν τα νεοεκκολαπτόμενα ψάρια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε παθογόνους μικροοργανισμούς και παρουσιάζουν ταχεία ανάπτυξη, απαιτούν μεγάλη προσοχή στην επιλογή των πρώτων υλών και στη διασφάλιση μιας ισορροπημένης περιεκτικότητας σε θρεπτικά συστατικά. Ταυτόχρονα, οι ιχθυοκαλλιεργητές πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η τακτική διατροφή και η σταθερά άριστη ποιότητα του νερού είναι απαραίτητες.

Ειδικός τομέας εφαρμογής - το μέγεθος των σφαιριδίων έχει σημασία

Συνήθως, οι τροφές με μέγεθος σφαιριδίων έως περίπου 1,5 mm αναφέρονται ως τροφές για γόνο, ενώ τα σφαιρίδια με μέγεθος μεγαλύτερο από 2 mm θεωρούνται τροφές (προ)ανάπτυξης. Τα μεγέθη των σφαιριδίων επιλέγονται ώστε να παρέχουν το βέλτιστο προφίλ θρεπτικών συστατικών ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης των ψαριών. Το Σχήμα 2 δείχνει ένα παράδειγμα της αναλογίας πρωτεϊνών προς λίπος σε διάφορα μεγέθη σφαιριδίων.

Οι τροφές για ιχθύδια περιέχουν υψηλή ποσότητα εύπεπτης πρωτεΐνης για να εξασφαλίσουν την υγιή ανάπτυξη των νεαρών ιριδίζουσας πέστροφας. Το λίπος, ως κύρια πηγή ενέργειας, παίζει δευτερεύοντα ρόλο σε αυτό το πρώιμο στάδιο. Αντίθετα, στο μείγμα της τροφής προστίθενται έλαια, τα οποία είναι φυσιολογικά σημαντικά και προέρχονται κυρίως από θαλάσσιες πηγές. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μακράς αλύσου (π.χ. EPA και DHA) που περιέχονται σε αυτά τα έλαια είναι ζωτικής σημασίας δομικά στοιχεία για τη ζωή και απαραίτητα για μια δίαιτα κατάλληλη για το είδος. Καθώς προχωρά η ανάπτυξη, η αναλογία μετατοπίζεται σταδιακά, καθώς η σχετική απαίτηση σε πρωτεΐνες μειώνεται. Η περίσσεια πρωτεΐνης δεν χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των μυών, αλλά ως αναποτελεσματική πηγή ενέργειας. Για να το εξουδετερώσουν αυτό, οι κατασκευαστές ζωοτροφών προσθέτουν μεγαλύτερες ποσότητες ελαίου, μειώνοντας ταυτόχρονα την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Αυτό οδηγεί στο «φαινόμενο της απομάκρυνσης των πρωτεϊνών», το οποίο βελτιώνει την αποδοτικότητα των ζωοτροφών και μειώνει την εξάρτηση από τις ακριβές πρωτεΐνες. Επιπλέον, μειώνεται η εισροή αζώτου στο υδάτινο περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό, τα διαφορετικά μεγέθη τροφής για γόνο συμβάλλουν στη βελτίωση τόσο της οικολογικής όσο και της οικονομικής ισορροπίας των επιχειρήσεων ιχθυοκαλλιέργειας.

Επιπλέον, τα προσαρμοσμένα μεγέθη σφαιριδίων προάγουν την ομοιόμορφη πρόσληψη τροφής από τα νεαρά ψάρια. Η ομοιογενής κατανομή της τροφής είναι σημαντική, ιδίως με μια στρατηγική περιοριστικής διατροφής όπου τα ψάρια λαμβάνουν ημερήσιο σιτηρέσιο με βάση το σωματικό τους βάρος (σε αντίθεση με τη σίτιση μέχρι φαινομενικού κορεσμού). Μια πρόωρη μετάβαση σε μεγαλύτερα σφαιρίδια τροφής μπορεί να οδηγήσει σε υστέρηση ορισμένων νεαρών ψαριών. Οι συνέπειες είναι ένα ανομοιογενές απόθεμα και χαμηλότερη αποδοτικότητα της τροφής. Στη χειρότερη περίπτωση, τα πιο αδύναμα ψάρια καταναλώνουν μόνο σποραδικά τα σφαιρίδια και υποφέρουν από υποσιτισμό, ενώ ορισμένα από τα μεγαλύτερα ψάρια παλεύουν ήδη με τα πρώτα σημάδια παχυσαρκίας. Ενώ αυτή η ανισορροπία μπορεί να μετριαστεί με τακτική διαλογή, αυτό σημαίνει αυξημένη εργασία για το προσωπικό και πρόσθετο στρες για τα ψάρια, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη θνησιμότητα.

Απαιτούνται ειδικές τροφές γόνου;

Τα τελευταία χρόνια, πολλά γεωργικά προϊόντα, όπως οι ελαιούχοι σπόροι ή οι φυτικές πρωτεΐνες, έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τις αυξήσεις των τιμών. Ωστόσο, οι πλούσιες σε πρωτεΐνες θαλάσσιες πρώτες ύλες, όπως το ιχθυάλευρο, παραμένουν στην κορυφή της κατάταξης των τιμών. Ενώ η μείωση των θαλάσσιων πρώτων υλών στις ζωοτροφές για εκτροφείς αποτελεί το κύριο αντικείμενο της έρευνας εδώ και δεκαετίες, δεν ισχύει το ίδιο για τις ζωοτροφές για γόνο, λόγω των ιδιαίτερων θρεπτικών απαιτήσεων των νεαρών ψαριών. Κατά συνέπεια, οι τροφές για ιχθύδια είναι σημαντικά ακριβότερες σε σύγκριση με τις τροφές για εκτροφείς. Κάποιοι μπορεί να αναρωτηθούν: «Δεν είναι δυνατόν να αλέσετε μεγαλύτερα σφαιρίδια και να ταΐσετε τα θραύσματα στα νεαρά άτομα για να εξοικονομήσετε κόστος;» Αλλά προσέξτε! Πρόκειται για εσφαλμένη λογική. Πρώτον, η πιθανή εξοικονόμηση κόστους είναι ελάχιστη: Στο Σχήμα 3 παρουσιάζεται το μερίδιο της τροφής των ιχθυδίων στη συνολική απαίτηση τροφής για δύο μεθόδους παραγωγής, όπου οι ιριδίζουσες πέστροφες φτάνουν το βάρος τους στην αγορά είτε στα 600g είτε στα 2000g. Η αναλογία της τροφής για ιχθύδια στην παραγωγή της «seatrouts» είναι μόνο περίπου 0,5% της συνολικής απαίτησης σε τροφή.

Επιπλέον, οι απαιτήσεις των νεαρών ατόμων σε θρεπτικά συστατικά παραμένουν οι ίδιες, ανεξάρτητα από την τροφή που λαμβάνουν. Στην πράξη, αυτό σημαίνει είτε αντισταθμιστική πρόσληψη τροφής (τα ψάρια τρώνε περισσότερο για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά, όπως αμινοξέα ή μέταλλα απαραίτητα για το σχηματισμό των οστών, ενώ άλλα θρεπτικά συστατικά είναι ήδη σε περίσσεια, αφομοιώνονται ελάχιστα και έτσι αυξάνουν τη ρύπανση του νερού) είτε τα ψάρια υποφέρουν από υποσιτισμό. Και στις δύο περιπτώσεις, η αποδοτικότητα της τροφής μειώνεται και δεν μπορούν να επιτευχθούν τα δεδομένα απόδοσης των περιοριστικά διατρεφόμενων, φρεσκοεκκολαπτόμενων πέστροφων, όπως φαίνεται στην Εικόνα 4.

Εύρεση βέλτιστης στρατηγικής σίτισης

Τα παρακάτω ισχύουν όχι μόνο για τις τροφές γόνου αλλά γενικά: Τα ψάρια χρειάζονται μια ορισμένη ποσότητα θρεπτικών συστατικών για να καλύψουν τις βασικές μεταβολικές τους ανάγκες. Πρέπει να κολυμπούν, να αναπνέουν, να χωνεύουν, να παρέχουν ενέργεια στα όργανά τους κ.ο.κ. Όσο χαμηλότερη είναι η πρόσληψη τροφής, τόσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του σιτηρεσίου που απαιτείται για αυτές τις βασικές ανάγκες. Κατά συνέπεια, λιγότερα θρεπτικά συστατικά είναι διαθέσιμα για τα ψάρια ώστε να τα μετατρέψουν σε ανάπτυξη - η αποδοτικότητα της τροφής μειώνεται όσο το σιτηρέσιο πλησιάζει τις βασικές ανάγκες. Από την άλλη πλευρά, τα υψηλά ποσοστά σίτισης επηρεάζουν τη μετατροπή της τροφής: όσο μεγαλύτερη είναι η προσφορά τροφής, τόσο λιγότερο αποτελεσματικά χρησιμοποιείται. Συνεπώς, υπάρχει ένα βέλτιστο επίπεδο απόδοσης της τροφής μεταξύ της διατροφής συντήρησης και της διατροφής μέχρι κορεσμού. Αυτό το βέλτιστο επίπεδο ποικίλλει ανάλογα με τη θερμοκρασία και το μέγεθος των ψαριών. Για να παράσχουν στους ιχθυοκαλλιεργητές μια σταθερή κατευθυντήρια γραμμή και να τους βοηθήσουν να αναπτύξουν μια στρατηγική διατροφής, οι αξιόπιστοι κατασκευαστές ζωοτροφών παρέχουν συνήθως μια σύσταση, η οποία είναι συχνά διαθέσιμη στο φύλλο δεδομένων του προϊόντος. Οι συστάσεις σίτισης της Aller Aqua επικεντρώνονται πάντα στη βέλτιστη απόδοση της τροφής, πράγμα που σημαίνει ότι η πραγματική σίτιση θα πρέπει να ανταποκρίνεται τουλάχιστον στις συστάσεις αυτές.

Από οικονομική άποψη, μπορεί να έχει νόημα να υπερβείτε τις συστάσεις σίτισης. Ενώ η υψηλότερη διατροφή επηρεάζει αρνητικά την αποδοτικότητα, επηρεάζει θετικά τις επιδόσεις ανάπτυξης, πράγμα που σημαίνει ότι τα ψάρια φτάνουν γρηγορότερα στο μέγεθος της αγοράς τους. Μπορεί να υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι γι' αυτό, όπως η αύξηση του ετήσιου όγκου παραγωγής, η αντιστάθμιση εποχιακών επιδράσεων ή η έγκαιρη ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών. Οι επιτυχημένοι ιχθυοκαλλιεργητές έχουν συχνά καλύτερες επιδόσεις, επειδή η εμπειρία τους τους βοηθά στη βελτιστοποίηση και την εφαρμογή της στρατηγικής σίτισης. Το Σχήμα 6 δείχνει πόσος χρόνος ή τροφή μπορεί να εξοικονομηθεί ανάλογα με τη στρατηγική που χρησιμοποιείται. Από την πρώτη σίτιση μέχρι το ατομικό βάρος των 30g, οι πέστροφες που τρέφονται με περιοριστικούς όρους απαιτούν 1,1g λιγότερη τροφή ανά ψάρι (περίπου 5%). Ωστόσο, οι ιριδίζουσες πέστροφες χρειάζονται περίπου ένα μήνα περισσότερο για να φτάσουν στο ίδιο βάρος.

Ανεξάρτητα από τη στρατηγική που θα επιλεγεί, είναι ζωτικής σημασίας η σωστή εκτέλεση της σίτισης. Όταν ταΐζετε με περιορισμένη ποσότητα, είναι σημαντικό να διανέμετε τα σφαιρίδια όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα, ώστε όλα τα ψάρια να λαμβάνουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Όταν ταΐζετε μέχρι κορεσμού, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να διασφαλίζεται ότι κανένα σφαιρίδιο δεν βυθίζεται στον πυθμένα, καθώς τα σολομοειδή γενικά δεν παίρνουν τροφή από το έδαφος. Η βυθισμένη τροφή θα μουχλιάσει μετά από λίγες ημέρες, απελευθερώνοντας θρεπτικά συστατικά στο νερό, οδηγώντας σε ευτροφισμό και αυξάνοντας το μικροβιακό φορτίο. Η εσφαλμένη σίτιση δεν οδηγεί μόνο σε οικονομικές απώλειες, αλλά θέτει επίσης σε κίνδυνο το περιβάλλον εκτροφής και την οικολογική ακεραιότητα του νερού. Κατά τη χρήση αυτόματων ταΐστρων, είναι σημαντικό να ελέγχετε τακτικά ότι τα παραπάνω κριτήρια πληρούνται πλήρως.

Συμπέρασμα

Τα αποθέματα αναπαραγωγής και τα εκκολαπτήρια εξασφαλίζουν ανεξάρτητες λειτουργίες και μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εισαγωγής μολυσματικών ασθενειών. Όσοι διαθέτουν τις κατάλληλες συνθήκες, επενδύουν χρόνο και προσπάθεια και εκμεταλλεύονται πλήρως τις δυνατότητες των ιχθυοτροφών, μπορούν να εξασφαλίσουν την κατάλληλη για το είδος, αποδοτική ως προς τους πόρους και οικονομικά επιτυχή εκτροφή.